İlk kez 2002 yılında Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) öncülüğünde gündeme gelen ve 5 Aralık 2014’ün ilk resmi Dünya Toprak Günü olmasını öngören kararla kutlanmaya başlanmıştır. Toprak kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesini savunmak amacıyla düzenlenen bugünde, toprağın insanlık için kıymetine ve sağlıklı olmasının önemine dikkat çekilmektedir
Dünya Toprak Günü hakkında açıklama yapan Samsun İl Tarım ve Orman Müdürümüz İbrahim Sağlam; “ Dünya Toprak Günü’nü kutlamanın amacı; insanları toprakla bütünleştirmek ve insan hayatında en kritik öneme sahip olan bu varlığın, yani toprağın değerini küresel anlamda ortaya koymaktır. Bu çerçevede, Ülkemizde de her yıl 5 Aralık, Dünya Toprak Günü olarak kutlanmaktadır.
Toprağın teknolojik usullerle yapay olarak üretilmesi mümkün olmadığı gibi kaybedilmesi durumunda yerine ikame edilecek başka bir kaynağın da olmadığını, toprağın yaşayan bir canlı varlık ve hayat kaynağı olduğunu unutmamak gerekmektedir.
Türkiye topraklarının en önemli sorunlarının başında; tarımsal arazilerinin amaç dışı ve yanlış arazi kullanımından kaynaklanan erozyon, tuzluluk ve çoraklaşma gelmektedir. Bu bağlamda, Bakanlığımızca tarım topraklarını korumak ve yasal boşluğu gidermek amacıyla ‘Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’ 2005 yılında çıkarıldı. Düzenlemeyle 655 bin hektar tarım alanının amaç dışı kullanımı engellendi. Yine bir başka sorunun çözümü olarak, tarım arazilerinin miras yoluyla bölünmesini önlemek amacıyla da yasal düzenlemeler yapıldı. Böylece tarım arazilerinin miras yahut satış yoluyla bölünmesinin önüne geçilmesi hedeflendi.
Bu kapsamda, 1961-2002 yılları arasındaki 41 yılda sadece 450 bin hektar arazi toplulaştırması yapılırken, 2003-2017 dönemi arasında ise 5 milyon 700 bin hektar alanda, 2018-2021 yılları arasında 2 milyon 917 bin 949 hektar alanda toplulaştırma gerçekleştirilmiş oldu. Sadece 2021 yılı verilerine baktığımızda ise bir yılda 1 milyon 258 bin 117 hektar alanın toplulaştırıldığını görüyoruz. Samsun İlimiz için verilere baktığımızda 1961-2007 arasında rakam 220 ha iken, 2015 yılında 14 bin ha, 2021 yılında 4 bin 906 ha ile toplam rakam 19 bin126 ha seviyesine ulaşmıştır.
Yine, 7 milyon hektar alanda, 258 ovamızın 'tarımsal sit alanı' ilan edilmesiyle koruma altına alınan ova sayısının 2023 yılına kadar 300'e çıkarılması hedeflenmişti. Geldiğimiz noktada baktığımızda ise Bakanlığımızca 27 Ocak 2023 tarihinde yapılan duyuruya göre Ocak 2017'den 31 Aralık 2022'ye kadar 72 ilde 440 bölge "büyük ova koruma alanı" ilan edilmiştir. Büyük ova koruma alanlarının toplam büyüklüğü 9,38 milyon hektara ulaşmıştır.
Ek olarak Bakanlığımız, fazla su kullanımının ve erozyon nedeniyle oluşabilecek kayıpların önüne geçmek için, özellikle modern sulama teknikleriyle sulama yapmak isteyen çiftçilerimize de yüzde 50 hibe desteği vermektedir.
En nihayetinde Toprak, tüm kesimleri ilgilendiren ve kaybı durumunda telafisi mümkün olmayan, yenilenemeyen en değerli varlığımızdır. Toprağın korunması konusunda tüm paydaşlara sorumluluk düşmektedir. Toplumda bu konuda farkındalık oluşturulması önemlidir. Bu anlamda 5 Aralık Dünya Toprak Günü’nü kutlar, hepimiz için bir farkındalık vesilesi olmasını dilerim." şeklinde konuştu.
Mehmet Ünlü
