Hipnoz en yaygın olarak bilinen bilinçaltını okuma ve telkin ile yönlendirme tekniğidir. Yunancada uyuma anlamına gelen bu kelime uyku ile uyanıklık arasında bir durumu tarif eder. Hipnoz genellikle hipnozu yapacak olan kişi tarafından bir obje, ışık, bakış veya telkin yoluyla gerçekleştirilir. Hipnoz olan kişi çevresindeki seslere ve uyaranlara karşı kendisini kilitleyip sadece hipnozu yapan kişinin yönlendirmelerinin etkisi altına girer.
Herkese kolayca yapılamaz
Hipnoz öyle herkese istenildiği an yapılacak kadar kolay değildir. 6 yaşından küçük çocuklar ve 70 yaşından büyüklerde daha zordur. Zekâ geriliği ve zihinsel rahatsızlığı olan kimseler, bunama geçirenler, hipnoz olmak istemeyenler ve kontrolü elinden bırakmak istemeyenler hipnoz olamazlar. Buna karşılık hayal gücü zengin olanlar, askerler, sporcular, disipline ve emir almaya alışkın kimseler kolay hipnotize olur.
Değişik yöntemleri vardır
Hipnoz değişik şekillerde yapılabilir. İlaçla hipnoz kolay hipnoz olmayan kişilerde hipnotik ilaçların kullanımı ile yapılan hipnozdur. Otohipnoz ise kişinin kendi kendine uyguladığı bir hipnoz yöntemidir. Bunu meditasyon ile karıştırmamak gerekir. Meditasyon zihni dinlendirmek ve bir süreliğine susturarak zihinsel ve ruhsal rahatlama sağlamak için yapılır. Hipnozda ise durum farklıdır. Amaç bilinçaltını yeniden programlamaktır. Bu yönüyle tıpta birçok tedavide kullanılır.
Tedavi yöntemi
Bunlar çeşitli fobiler, panik atak, sigara uyuşturucu ya da vazgeçilemeyen diğer çeşitli bağımlılıklar, yeme bozuklukları tedavilerinde kullanılabilir.
Yeme bozuklukları
Bu yeme bozuklukları obezite ile sonuçlanan aşırı yemek, tatlı yiyeceklere bağımlılık olabildiği gibi anoreksia nevrosa aşamasındaki zayıflama takıntısı şeklinde de olabilir.
Stres yönetimi
Strese tahammülsüzlük, anksiyete dediğimiz kaygı bozukluğu durumları, depresyon, çeşitli psikolojik travmalar sonrası oluşan stres sendromu , sınav korkusu da hipnoz ile tedavinin diğer alanları arasına girer.
Enürezis nokturna (gece işemesi) ve tikler
E nürezis nokturna dediğimiz gece işemesi, diş gıcırdatma ya da parmak emme, tırnak yeme, kafa oynatma gibi çeşitli tikler hipnoz ile tedavi edilebilir.
Psikosomatik cilt hastalıkları
Psikosomatik yani psikolojik kaynaklı oluşan çeşitli cilt hastalıkları örneğin siğillerin hipnozla tedavi edildiği gözlenmiş.
Motivasyon için
Eğer ulaşmak istediğiniz belirli bir hedefiniz varsa, kendinizde yaratmak istediğiniz spesifik bir değişim varsa ya da bir sorunu aşmak için sizi hedefinize ulaştıracak bilinçaltı programınızı değiştirmeye ihtiyacınız varsa, bu tür konularda da hipnoz çok etkili ve çok hızlı sonuç alınabilen bir yöntemdir . Sporda yarışmalara hazırlanmada, çalışma isteğini ve azmini artırmada, çocuklarda özgüveni sağlamada, hipnozdan faydalanılabilir.
Anestezi ve ağrı eşiği
Hipnoz ile ameliyat öncesi kimyasal anestezik madde kullanılmadan yeterli uyuşukluk ve duyarsızlığın kazanılması hipnotik telkinlerle mümkün olabilir. Hipnoz ile ağrı eşiğinin yükseltilmesi, kronik ağrılardaki tedavide büyük yarar sağlar.
Manyetik enerji ve hipnoz
Hipnozdan bahsetmişken tıpta kullanımı için temelini yaratan fakat önemi zamanında iyi algılanamamış bir hekim Franz Anton Mesmer’den bahsetmek istiyorum. Dr. Mesmer Viyana Tıp fakültesinde okurken 1765’de “Yıldızların ve Gezegenlerin İnsan Vücudu Üzerindeki Fizyolojik Etkileri” adlı doktora tezini yazdığında insanların, yıldızların etkisi altında yaşadığını, kâinatı dolduran manyetik bir akımın insanlara nüfuz ederek onların hastalanmasına ya da sağlıklı kalmalarına sebep olduğunu ileri sürüyordu. İnsanın sağlıklı olması bu manyetik akımın eşit miktarda dağılmasına bağlıydı. Eğer bu akımda bir blokaj ya da eşitsizlik varsa insan hasta oluyordu. Günümüzdeki bioenerji terapilerinin de temelini oluşturan bu görüş başlangıçta büyük ilgi görüyordu. Dr. Mesmer hastalarının karşısına geçip Mesmerik geçişler adını verdiği bir takım el kol hareketleriyle enerji akışını düzeltip şifa veriyordu. Kendi adını taşıyan bu yöntem Mesmerizim olarak adlandırılmıştı. Büyü yapar gibi bir izlenim veren bu hareketler o zaman insanlar arasında bazı kimseler tarafından kabul görse de çoğu tarafından yadırgandı. Bugün İngilizcede mesmerizing’in Türkçe karşılığı büyüleyici olarak geçer. Viyana’da tepki alan Dr. Mesmer daha sonra Paris’e geçip Kral XVI. Louis başta olmak üzere birçok kişi tarafından tekrar ilgi görür. Mıknatıs sistemleri ile manyetik terapiler yapar. Fakat burada da çalışmaları bir süre sonra garip karşılanarak şarlatanlık olarak değerlendirilir. Daha sonra James Braid Dr. Mesmer’in fikirlerinden etkilenerek 1842’de hipnozu keşfeder.
Tıpta hipnoterapi bir tür psikoterapi yöntemi olarak kabul edilir. İngiliz tıp birliği 1953 yılında, Amerikan tıp birliği ise 1958 yılında hipnoterapiyi, bir psikoterapi yöntemi olarak kabul etmiştir. Türkiye’de de hipnoz tekniğinin kullanıldığı uygulamalar, Sağlık Bakanlığı’nın onayı ile bir tedavi yöntemi olarak uygulanmaktadır.
