Ülkemiz de 2019 yılı verilerine göre çilek üretimi 486 bin tondur.2013 yılında 372 bin ton üretim olduğu göz önüne alınırsa üretimin her yıl artarak devam ettiği görülmüştür. Dünya çilek üretimi ise 2016 yılı verilerine göre 9 milyon tondur.
Dünya çilek üretiminde ABD ilk sırada yer almakta, ikinci sırada Meksika ve ülkemiz üçüncü sırada yer almaktadır. Dünyada yaklaşık 3 milyar dolarlık çilek ithalatı yapılmaktadır.
Dünyada en fazla çilek ihracatı yapan ülke İspanya’dır. Hollanda ve Belçika ön sıralarda yer almaktadır. Ülkemizin çilek ihracatı 2018 yılında 24 milyon dolardır. 2017 yılında çilek ihracatı 12 milyon dolar olduğunu düşünürsek ihracatın yaklaşık iki kat arttığını görürüz. Yaptığım tüm araştırmalarda üretimde çok iyi olduğumuz yaş sebze ve meyve gibi ürünlerde ihracatımız çok düşük seviyede seyretmektedir.
Bu nedenle İspanya modeli çok iyi incelenerek ihracatçıların ve üreticilerin sorunları özellikle iyi tarım uygulamaları ile ürünlerde kalıntı sorunu halledilerek sağlıklı ve kaliteli ürün üretimine ağırlık verilmelidir, ülkeler tarım da alt yapı sorunlarını hallederek paketleme ve soğuk hava depolarını kurmuşlar destekler ihracata göre verilmektedir. Çilek ihracatında Rusya, Romanya ve Irak ön sıralarda yer almakta, değişik ülkelere yaklaşık 20 bin ton çilek ihracatı yapılmaktadır.
Samsun ili çilek üretim potansiyeli yüksek olmasına rağmen üretim çok yetersizdir. Karadeniz bölgesinde yaklaşık 8 milyon insanın yaşadığı düşünülürse çilek üretimine üretim planlaması yapılarak ağırlık verilmesi düşünülmelidir. Büyükşehir belediyelerinin tarıma destek vermesi iyi ancak, il tarım müdürlüklerine direk olarak proje desteği verilmesi bürokrasiyi azaltacaktır, nedense ziraat mühendisi ile parayı buluşturamadık, geçmişte özel idare bütçesinden sağlanan kaynaklarla birçok proje yürütüldü, ancak 30 büyükşehir kurulması ile 16.000 köy mahalle oldu. Örneğin 2021 yılında Samsun ilinde 100 dekar alanda çilek üretimi yapılması programa alındıysa fide giderinin yarısı bile karşılansa proje uygulanır.
Tarımsal projelerin uygulanması için ziraat mühendislerinin arazide üretici ile birlikte çalışma düzeni sağlanmalı proje üreten farklı çalışan personel ödüllendirilmelidir. Şu anda birçok mühendis ve veteriner hekim engelli vatandaşlarımızın çalışabileceği ÇKS kayıtları ve destekleme kayıtlarını takip etmektedir. ÇKS kayıtlarını ziraat odaları rahatlıkla düzenleyebilir. ,Örneğin Bafra ilçesinde 1952 öğretmen,500 din görevlisi çalışırken ilçede sadece 26 ziraat mühendisi görev yapmaktadır. Karadeniz bölgesinde 194 ilçe bulunmakta ancak hepsinin tarım potansiyeli Bafra ve Çarşamba ovaları kadar etmiyor.2014 yılı istatistiklerine göre ülkemizde çilek üreten iller Mersin 132 bin ton, Aydın 62 bin ton, Antalya 56 bin ton, Bursa 43 bin ton, Manisa 18 bin ton, Konya 17 bin ton, çilek üzümsü meyveler grubunda olup ülkemizin birçok yerinde yetişmektedir.
Çilekte fresh fide kullanılmalı, ürüne destek verilmeli, hasat konusunda eğitim verilmeli, üretici birlikleri teşvik edilmeli, yüksek tünel sistemi geliştirilmeli, markalaşmaya gidilerek coğrafi işaret alınmalıdır. İyi tarım uygulaması yaygınlaştırılmalıdır.
Sonuç olarak Samsun ilinin nüfusu 1 milyon 300 bin olduğu düşünülerek çilek üretim miktarını artırabiliriz. Rusya ve diğer Türk cumhuriyetleri ne olan yakınlığımız nedeni ile ihracat için hedef pazarlarda araştırma yapılmalıdır.
